Πηγές Ρεπορτάζ

Σκοπός του μαθήματος Πηγές Ρεπορτάζ είναι να αντιληφθούν οι καταρτιζόμενοι τη σημασία και το ρόλο των πηγών ανά είδος για το τελικό έργο του δημοσιογράφου, που είναι η συγγραφή ενός ολοκληρωμένου κειμένου, πληρώντας τα βασικά κριτήρια του δημοσιογραφικού λειτουργήματος. Έχοντας ήδη καλλιεργήσει γνώσεις και δεξιότητες πάνω στις βασικές αρχές του και στον τρόπο παρουσίασής του (στο πλαίσιο του μαθήματος «Reporting» του Α΄ εξαμήνου) στόχος είναι οι καταρτιζόμενοι αφενός να κατανοήσουν τη σημασία της δημιουργίας ενός δικτύου πηγών με τη βοήθεια της δημοσιογραφικής  «ατζέντας», που αποτελεί απαραίτητο «εργαλείο» κάθε δημοσιογράφου, και αφετέρου να εξοικειωθούν με τις τεχνικές ορθής αναζήτησης, εύρεσης και διαχείρισης των κατάλληλων πηγών για τη συγγραφή ενός ρεπορτάζ.

Ιστορία και εξέλιξη

• Σύντομη ιστορία.
• Τι αποτελεί θέμα και πώς το αναζητούμε.

Διαχωρισμός και κατηγοριοποίηση πηγών

• Ορισμός της πηγής. Η ανάγκη ύπαρξης πηγών για τη συγγραφή ενός πλήρους ρεπορτάζ.
• Η αμφισβήτηση ως το «κλειδί» για την εύρεση των πηγών. Δημιουργία και ανάπτυξη δικτύου πηγών. Ο
  ρόλος της δημοσιογραφικής «ατζέντας».
• Διασταύρωση πληροφοριών και διασφάλιση αξιοπιστίας και εγκυρότητας.
• Κώδικας δεοντολογίας: Υποχρέωση του δημοσιογράφου να σέβεται την ιδιωτική σφαίρα των πηγών του και να τεκμηριώνει τις πληροφορίες του με δημοσιογραφικά θεμιτές μεθόδους ανεύρεσης στοιχείων.

• Αξιοποίηση και χρήση των πηγών ανάλογα το ρεπορτάζ και το Μέσο ενημέρωσης. Πιέσεις και
  κατευθυντήριες γραμμές. Αναζητώντας το “λαυράκι”.
• Κατηγορίες πηγών I: Πρωτογενείς και δευτερογενείς. Πηγές «κοινής λήψης» / Εμφανείς πηγές – Φορείς
  Εξουσίας.
• Κατηγορίες πηγών II: Αφανείς πηγές / προσωπικές πηγές του δημοσιογράφου (μόνιμες ή ευκαιριακές).
• Ανώνυμες και προσωπικές-εμπιστευτικές πηγές. Η έννοια του «off the record» και οι μορφές του. Ηθική
  δέσμευση του δημοσιογράφου και προστασία των προσωπικών πηγών.

Κίνδυνοι παραπλάνησης και παραπληροφόρησης

• Πληροφορίες και πηγές που στόχο έχουν να «παγιδεύσουν» το δημοσιογράφο. Οι παγίδες της
  παραπληροφόρησης από επίσημες πηγές. Φορείς εξουσίας και τρόποι διαχείρισης των πληροφοριών που
  αντλούνται από αυτές. Αποκάλυψη πληροφοριών για εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων.

Οι πηγές του δημοσιογράφου ανά κατηγορία 

• Περιληπτική καταγραφή όλων των ειδών με βάση τη θεματολογίας τους.
• Η διαδικασία της διαπίστευσης και ο διαπιστευμένος ρεπόρτερ / συντάκτης: Ποιος είναι και πώς εργάζεται.
• Το ελεύθερο και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις.
• Το πολιτικό και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το κοινοβουλευτικό και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις.
  Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.

• Το ρεπορτάζ Υπουργείων (συνοπτικά): Οι πηγές και οι εμπλεκόμενοι φορείς. Παραδείγματα, μελέτες
  περίπτωσης και ασκήσεις.
• Το οικονομικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το αστυνομικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το διεθνές ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.

• Το διπλωματικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.
• Το εκπαιδευτικό – εκκλησιαστικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και
  ασκήσεις. Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.
• Το δικαστικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το εργατικό – ασφαλιστικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.

• Το ναυτιλιακό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το στρατιωτικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.
• Το ιατρικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το αγροτικό ρεπορτάζ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.

• Το ρεπορτάζ επιστήμης και νέων τεχνολογιών και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και
  ασκήσεις. Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.
• Το περιβαλλοντικό και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις.
  Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.
• Το πολιτιστικό / καλλιτεχνικό και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.
• Το ρεπορτάζ σχετικά με τα ΜΜΕ και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις.
  Επεξήγηση εξειδικευμένων όρων.

• Το Πειραϊκό και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις.
• Το αθλητικό και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις. Επεξήγηση
  εξειδικευμένων όρων.
• Το τοπικό (ρεπορτάζ περιφέρειας) και οι πηγές του. Παραδείγματα, μελέτες περίπτωσης και
  ασκήσεις.

Μεθοδολογία γραφής

• Βασική μεθοδολογία και ύφος γραφής ανά είδος ανάλογα με το Μέσο όπου δημοσιεύεται το
  δημοσιογραφικό περιεχόμενο (Τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο). Προτεινόμενη άσκηση:
  Αναζήτηση, εύρεση και χρήση πηγών των παραπάνω ρεπορτάζ σε όλα τα Μέσα ενημέρωσης (Τύπο,
  ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο) μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα.
• Ιδιομορφίες και «φραστικά κλισέ» στη συγγραφή των (παραπάνω) ρεπορτάζ αναφορικά με τους τρόπους απόδοσης των διαφορετικών κατηγοριών πηγών.