Δίκαιο & Δεοντολογία

Το συγκεκριμένο μάθημα Δίκαιο & Δεοντολογία αποσκοπεί στο να προσφέρει στους εκπαιδευομένους μια περιεκτική προσέγγιση της νομικής προβληματικής που έχει αναπτυχθεί αναφορικά με τα ΜΜΕ και τη δημοσιογραφική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα σε αυτά μέσα από την ανάλυση του σχετικού δικαίου και παράλληλα να τους αφυπνίσει σε σχέση με βασικά ζητήματα δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Κύριος στόχος του μαθήματος είναι να εισάγει τους καταρτιζόμενους σε βασικές νομικές έννοιες και Συνταγματικές αρχές που σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με το δημοσιογραφικό λειτούργημα έτσι ώστε να προσδιορίσουν τις ελευθερίες και δεσμεύσεις που διέπουν τη δημοσιογραφική εργασία.

Παράλληλα, στόχος είναι να αντιληφθούν οι καταρτιζόμενοι την έννοια του επαγγελματικού ήθους και της επαγγελματικές δεοντολογίας στο πλαίσιο της δημοσιογραφίας εργασίας, αλλά και ένα σύνολο αρχών και αξιών σε σχέση με τα ατομικά δικαιώματα, την προστασία της προσωπικότητας και του ιδιωτικού βίου, την ελευθερία του Τύπου, τη ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου καθώς και των νέων Μέσων επικοινωνίας. Αποτελεί μάθημα εξειδίκευσης με το οποίο οι καταρτιζόμενοι αποκτούν εξειδικευμένες γνώσεις – ικανότητες – δεξιότητες για την ειδικότητά τους.

Δίκαιο

• Ελευθερία του Τύπου: Η συνταγματική κατοχύρωση της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου (άρθρο 14 Συντάγματος). Το περιεχόμενο της ελευθερίας του Τύπου και οι περιορισμοί του. Η
  απόλυτη αρχή απαγόρευσης της «προληπτικής Λογοκρισίας». Η έννοια της Λογοκρισίας.
• Ατομικά Δικαιώματα: Η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων κατά το ελληνικό Σύνταγμα (άρθρα 4 25).
• Η πραγματικότητα στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα: Η διαφορετική Συνταγματική και ευρύτερη νομική αντιμετώπιση της Ελευθεροτυπίας στον έντυπο Τύπο και τα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα. Συνταγματικές εγγυήσεις της ραδιοτηλεόρασης (άρθρο 15 του Συντάγματος).

• Δημόσια και ιδιωτική Ραδιοτηλεόραση: Ο ρόλος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στο πλαίσιο του απορρυθμισμένου ραδιοτηλεοπτικού πεδίου. Η ίδρυση και λειτουργία των ιδιωτικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών σύμφωνα με το Νόμο 2328/1995. Ο Νόμος 2644/1998 για τις συνδρομητικές ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες. Οι προσπάθειες ρύθμισης του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου από την έλευση της ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης έως σήμερα. Το ζήτημα των ραδιοτηλεοπτικών αδειών και οι ατελέσφορες προσπάθειες ρύθμισης του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου από τη ραδιοτηλεοπτική απορρύθμιση έως σήμερα (οι σχετικοί νόμοι από το 1989 έως το Νόμο 4339/2015 του Υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά).
• Η λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης: Αρμοδιότητες, ενδεικτικές αποφάσεις –
  παρεμβάσεις.
• Διαδίκτυο: Η «απορρυθμισμένη» κατάσταση στα νέα Μέσα επικοινωνίας.

Δεοντολογία

• Δημοσιογραφική δεοντολογία: Η αυτορρύθμιση από τους Κώδικες της ΕΣΗΕΑ και του σχεδίου κώδικα της ΕΡΤ. Παρουσίαση των κοινών βασικών σημείων (πλουραλισμός, αμεροληψία, σφαιρικότητα κλπ.).
• Προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, των δικαιωμάτων του προσώπου και των θεσμών της Πολιτείας. H αρχή της μη-διάκρισης. Οι αρχές του «off the record», της προστασίας των πηγών και του δημοσιογραφικού απορρήτου. Οι ενδεχόμενες «συγκρούσεις» μεταξύ των ατομικών δικαιωμάτων.
• Τα «ιδιαίτερα» δικαιώματα του δημοσιογράφου ως επαγγελματία: Πρόσβαση σε πηγές, υπηρεσίες, τοποθεσίες, πληροφορίες.
• Η νομική προστασία του δημοσιογράφου αναφορικά με την πρόσβαση σε πηγές-πληροφορίες και την αποκάλυψή τους.

• Προστασία της προσωπικότητας και του ιδιωτικού βίου. Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρα 8,9,10). Ενδεικτικές Αποφάσεις (μελέτες περίπτωσης).
• Προσωπικά Δεδομένα / Ευαίσθητα Προσωπικά Δεδομένα σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Συμβούλιο της Επικρατείας και Στάθμιση Δικαιωμάτων Ελεύθερης Έκφρασης / Ιδιωτικού Βίου (Κριτήρια Ελληνικής Νομολογίας). Ενδεικτικές αποφάσεις ως μελέτες περίπτωσης.
• Προστασία των ανηλίκων. Προστασία των κατηγορούμενων.
• Πνευματικά Δικαιώματα και η σχετική νομολογία.
• Η αστική και ποινική ευθύνη του δημοσιογράφου.

• Οι Δημοσιογραφικές Ενώσεις / τα επαγγελματικά Σωματεία των Δημοσιογράφων (ΕΣΗΕΑ, ΕΣΠΗΤ, ΕΣΗΕΜΘ, οι Ενώσεις Θεσσαλίας – Στερεάς, Πελοποννήσου και Ιονίων , Κρήτης και Αιγαίου κ.ά.). Τα Σωματεία άλλων κλάδων των ΜΜΕ (Ε.Τ.Ε.Ρ., Ε.Π.Η.Ε.Α., Ένωση Φωτορεπόρτερ κλπ.) και παρουσίαση των Ενώσεων των εργοδοτών. Οι προϋποθέσεις ένταξης στις Δημοσιογραφικές Ενώσεις και το «σημαντικό κενό» για όσους εργάζονται στο διαδίκτυο. Η ανάγκη ένταξης στα επαγγελματικά σωματεία.
• Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας στα ΜΜΕ. Η προστασία του δημοσιογραφικού λειτουργήματος απέναντι στη διεύθυνση / Η υποχρέωση του δημοσιογράφου να καταγγείλει οποιαδήποτε απόπειρα παρέμβασης στο έργο του.