Δημοσιογραφικός Λόγος ΙΙ: Κείμενο

Το μάθημα Δημοσιογραφικός Λόγος ΙΙ: Κείμενο (ως επέκταση του μαθήματος “Δημοσιογραφικός Λόγος Ι: Η Γλώσσα” του Α’ Εξαμήνου) έχει ως πρωταρχικό σκοπό να εξοικειώσει τους καταρτιζόμενους με τις ιδιαιτερότητες και τις ευρύτερες απαιτήσεις του γραπτού δημοσιογραφικού λόγου με σημείο αναφοράς το κείμενο. Μέσα από την περαιτέρω μελέτη της ορθής χρήσης της γλώσσας το μάθημα στοχεύει στο να διερευνήσουν οι καταρτιζόμενοι τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών κατηγοριών δημοσιογραφικού κειμένου (από πλευράς δομής και τρόπου αξιοποίησης του γραπτού λόγου) και να εφαρμόσουν επιτυχώς τις αρχές της επιτυχημένης δημοσιογραφικής γραφής. Ευρύτερος στόχος είναι οι σπουδαστές να διερευνήσουν και να αναδείξουν τα όρια της δημιουργικής τους γραφής μέσα από την εξάσκησή τους στην παραγωγή ενός μεγάλου φάσματος δημοσιογραφικών κειμένων. Αποτελεί μάθημα βασικής κατάρτισης με το οποίο οι καταρτιζόμενοι αποκτούν βασικές γνώσεις – ικανότητες – δεξιότητες για την ειδικότητά τους.

• Η συμβολή κάθε νέας τεχνολογίας γραφής στις πολιτισμικές εξελίξεις (από την αρχική εγχάρακτη, στον πάπυρο, στην περγαμηνή, στην έλευση του χαρτιού, στην Τυπογραφία, στην τηλεγραφία, στις νέες ψηφιακές μορφές).
• Τα είδη των δημοσιογραφικών κειμένων και τα βασικά χαρακτηριστικά τους: ρεπορτάζ, άρθρο γνώμης, άρθρο ανάλυσης (feature article), χρονογράφημα, επιφυλλίδα, συνέντευξη. Οι ιδιαιτερότητες του δημοσιογραφικού κειμένου σε διαφορετικές εποχές.
• Οι απαιτήσεις και τα βασικά εργαλεία του δημοσιογραφικού κειμένου: Τα Ερωτήματα “Τι – Ποιος – Πού Πότε – Πώς και η διερεύνηση του Γιατί”.

• Ο πρόλογος και το lead σε ένα δημοσιογραφικό κείμενο: Ομοιότητες και διαφορές. Η τεχνική της «αντεστραμμένης πυραμίδας» (από το πιο σημαντικό στο λιγότερο σημαντικό). Ακρίβεια και ύφος στο δημοσιογραφικό κείμενο.
• Η δομή του ρεπορτάζ. Βασικοί τρόποι παράθεσης των στοιχείων και των πληροφοριών.
• Η συγγραφή του ρεπορτάζ και οι παράγοντες που επηρεάζουν τη σύνταξη του κειμένου.
• Άλλες τεχνικές γραφής του δημοσιογραφικού περιεχομένου (εκτός της «αντεστραμμένης πυραμίδας»): «κανονική πυραμίδα», «κλεψύδρα», «τεχνική του καταλόγου». Παραδείγματα κειμένων και ασκήσεις.

Η αφηγηματική και η διηγηματική γραφή στα δημοσιογραφικά κείμενα.

• Μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις.
• Η συγγραφή κειμένου για διαφορετικά Μέσα ενημέρωσης: Το κείμενο (η είδηση) στην εφημερίδα, στο περιοδικό, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση. Παραδείγματα και ασκήσεις.
• Η συγγραφή τίτλων, λεζάντων, κειμενολεζάντων. Ασκήσεις.
• Τα χαρακτηριστικά του δημοσιογραφικού κειμένου ανάλογα με τη γενική υφολογία και «γραμμή» του Μέσου ενημέρωσης.

• Η διαφορά μεταξύ δοκιμίου και δημοσιογραφικού κειμένου. Ασκήσεις.
• Η σοβαρότητα, η σοβαροφάνεια, ο συντηρητισμός, οι ελευθερίες, αυθαιρεσίες και οι νέες τάσεις στα δημοσιογραφικά κείμενα. Η υποταγή του δημοσιογραφικού λόγου στην προφορικότητα και τα προβλήματα που ανακύπτουν.
• Το re-writing, η δημοσιογραφική επανεγγραφή – τροποποίηση κειμένου.
• Η επιμέλεια κειμένου. Η δημοσιογραφική επεξεργασία του Δελτίου Τύπου. Ασκήσεις.

• Οι ειδικές ορολογίες, τα επιστημονικά ιδιόλεκτα κλπ. (Νομικά, Ιατρικά, Οικονομικά, Βιολογίας, Σεισμολογίας, Αρχαιολογίας, Θεολογίας κλπ.). Η ανάγκη γνώσης τους από τον ρεπόρτερ, η ορθή ένταξή τους στον δημοσιογραφικό λόγο. Η χρήση περιφερειακών -τοπικών, νεανικών, πολιτισμικών ιδιολέκτων, τα ιδιόλεκτα από «υπο-κουλτούρες» / τμήματα κουλτούρας (από τον κόσμο των νέων τεχνολογιών, τα ειδικά αθλητικά λεξιλόγια, οι φρασεολογίες των οπαδών, των μουσικών, των καλλιτεχνών, των νεανικών ρευμάτων, των «ποινικών» κλπ.). Οι δυσκολίες και οι ενδεχόμενες ανάγκες προσαρμογής τους στο δημοσιογραφικό κείμενο.

• Το υπερκείμενο: Η παγκόσμια πολιτισμική επανάσταση του νέου είδους γραφής. Το υπερκείμενο στη Δημοσιογραφία. Σχετικές ασκήσεις σε ψηφιακό περιβάλλον.
• Το σκίτσο και η γελοιογραφία ως δημοσιογραφικός λόγος.
• Δημοσιογραφικός λόγος και λογοκρισία.
• Λογοκλοπή.